Κατακλίσεις στους ηλικιωμένους: Τι είναι, πώς δημιουργούνται και πώς αποφεύγονται.

Είναι συχνό φαινόμενο οι ηλικιωμένοι σταδιακά να χάνουν  την ικανότητα της κινητικότητας, και  παροδικά να καταλήγουν μόνιμα στο κρεβάτι, παύοντας να είναι ικανοί να σταθούν στα πόδια τους. Φυσικό επακόλουθο της κατάστασης αυτής, είναι η ολική εξάρτηση τους για φροντίδα από άλλα άτομα, είτε συγγενικά είτε επαγγελματίες υγείας.

Αποτέλεσμα των πιο πάνω είναι τα εν λόγω άτομα, να παρουσιάζουν ιδιαίτερα αυξημένες πιθανότητες να αποκτήσουν κατακλίσεις.

Τι είναι οι κατακλίσεις;  Κατακλίσεις ή έλκη πίεσης, είναι πληγές που προκαλούνται στο δέρμα και στον υποκείμενο δερματικό ιστό. Μπορούν εύκολα να διαπεράσουν τον μυ και να καταλήξουν μέχρι τις οστικές περιοχές. Η όλη κατάσταση είναι αποτέλεσμα της παρατεταμένης πίεσης στο δέρμα, εξαιτίας της ακινησίας του ηλικιωμένου στο κρεβάτι για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Παρατεταμένο χρονικό διάστημα μπορεί να οριστεί οποιοδήποτε χρονικό πλαίσιο πέραν των δύο ωρών.

Πώς δημιουργούνται οι κατακλίσεις; Η κλινηροποίηση ενός ηλικιωμένου στο κρεβάτι, αυξάνει κατακόρυφα τις πιθανότητες να αποκτήσει μία ή και περισσότερες κατακλίσεις. Αποτέλεσμα είναι, να οξύνεται η δυσκολία της φροντίδας του ηλικιωμένου, και να απαιτείται ειδικευμένη και ιδιαίτερα δαπανηρή ιατρονοσηλευτική υποστήριξη.

Ποια είναι τα σημεία υψηλού κινδύνου; Κατακλίσεις μπορούν να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε σημείο του ανθρώπινου σώματος, ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο ηλικιωμένος και σε συνδυασμό με την ποιότητα φροντίδας που λαμβάνει.  Τα σημεία υψηλού κινδύνου είναι αυτά στα οποία απορροφούν την μεγαλύτερη πίεση του σώματος από την παρατεταμένη ακινησία του σώματος. Τα σημεία αυτά είναι οι φτέρνες, οι γοφοί, ο κόκκυγας, οι αγκώνες, η ωμοπλάτη και τα αυτιά. Στα σημεία αυτά παρουσιάζονται  αρχικά οι κατακλίσεις και στη συνέχεια αν δεν ληφθούν μέτρα, κατακλίσεις εμφανίζονται και σε παραπλήσια σημεία.

Πολλές φορές λόγω υποτροπής, οι παραπλήσιες κατακλίσεις ενώνονται με υπόγεια συρίγγια και στο τέλος γίνονται ενιαίες πληγές με δύσκολες έως και ανεπανόρθωτες ζημιές. Αρκετά συχνά, οι κατακλίσεις είναι η κύρια αιτία θανάτου, λόγω της παρατεταμένης μόλυνσης, που στη συνέχεια μετατρέπεται σε σήψη με αποτέλεσμα μέχρι και τον θάνατο. Στις περιπτώσεις όπου οι κατακλίσεις ξεκινάνε από τις φτέρνες, εάν δεν δοθεί έγκαιρα ειδικευμένη φροντίδα τότε το άκρο του ποδιού  σταδιακά  θα μολυνθεί, με συνέπειες που μπορεί να οδηγήσουν μέχρι και την γάγγραινα.

Πώς αποφεύγονται οι κατακλίσεις; είναι βέβαιο ότι η σωστή και συστηματική υποστήριξη του θα προστατέψει το κλινήρες άτομο από σωματική καταπόνηση, ενώ όσο αφορά την  της οικογένεια, θα αποτρέψει ψυχολογική φθορά και οικονομική επιβάρυνση. Πρώτο βήμα για την αποφυγή κατακλίσεων είναι να τοποθετηθεί σεντόνι διπλωμένο στη μέση κάτω από τον κλινήρη. Αυτό θα επιτρέψει στην εύκολη διαχείριση του βάρους του ασθενή χωρίς καταπόνηση του ατόμου που παρέχει φροντίδα. Συνεχίζοντας ανά δίωρο, θα πρέπει να εναλλάσσονται οι θέσεις σώματος. Για δυο ώρες θα πρέπει να βρίσκεται με κλίση 30 μοιρών δεξιά, και την τοποθέτηση μαξιλαριών σαν σφήνες στο πίσω μέρος της πλάτης για υποστήριξη. Ακολούθως, θα πρέπει να αλλάξει θέση με την ίδια ακριβώς μέθοδο προς τα αριστερά.

Τέλος θα πρέπει να μείνει ελεύθερος σε ανάσκελη θέση για δυο ώρες. Επιπλέον, θα πρέπει ο κλινήρης ηλικιωμένος να σιτίζεται και να ενυδατώνεται επαρκώς, και ανά διαστήματα να λαμβάνει πρωτεϊνούχα συμπληρώματα διατροφής για καλύτερη διατροφική και θρεπτική υποστήριξη.

Συνοψίζοντας τα πιο πάνω, είναι σημαντικό να υπάρχει συνέχεια και συνέπεια στο πρόγραμμα εναλλαγής θέσεων και φροντίδας ηλικιωμένων. Ένα απλό δωδεκάωρο είναι δυνατό να προκαλέσει ζημιά η οποία χρειάζεται κάποιους μήνες να διορθωθεί. Επίσης είναι απαραίτητο να λαμβάνεται βοήθεια και συμβουλευτική υποστήριξη από έμπειρους και καταρτισμένους νοσηλευτές, προκειμένου να βοηθούν και να υποστηρίζουν τη φροντίδα ενός ηλικιωμένου, ο οποίος βρίσκεται κλινήρης και πλήρως εξαρτώμενος στο κρεβάτι.

Ζήνωνας Ζήνωνος

Mediwell Home Healthcare Services